Schokland is zo’n lekker stukje cultuurhistorie in Nederland. Terecht dat het op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO staat. Een leuke en interessante dagtocht voor jong en oud vanuit een vakantiehuis in Nederland.
De geschiedenis van Schokland
Schokland is in de middeleeuwen ontstaan als eiland in de Zuiderzee. Het werd in 1806 een zelfstandige gemeente. Bij de watersnoodramp van 1825 stond bijna het hele eiland met de woonterpen onder water. In 1859 werd Schokland op last van koning Willem III ontruimd.
Het eiland werd in 1942 opgenomen in de toen drooggevallen Noordoostpolder. In 1995 werd Schokland, als eerste van Nederland, opgenomen op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. Het hele voormalige eiland is archeologisch monument. Haar gebouwen zijn rijksmonument.
De Schokken
De naam Schokland komt voort uit twee verhalen. Er wordt gezegd dat hij voortkomt uit de Zuiderzee stormen die op het eiland beukten waardoor de kleilaag, die op een veenlaag ligt, schokte.
Het tweede verhaal relateert aan de ‘Schokken’. Dit is in de vorm van turfbroodjes gedroogde koeienmest. Die werd verkocht als brandstof.
Bezienswaardigheden
Op het museumterrein staat een zwartgeteerde houten schuur. Dit is het oudste gebouw op Schokland. In de schuur staat een IJsloper. Hiermee werd ’s winters het eiland bevoorraadt. De tochten naar Kampen over ijs en water noemde men Bloedtochten. Op de muur van het schuurtje staan markeringen van hoog water uit 1825 en 1916.
De Waterstaatskerk, gebouwd in 1834, is een statig monument. De gebouwen van het museum zijn niet zo bijzonder. Ze zijn in de jaren ’80 gebouwd.
Bij de haven van Oud-Emmeloord (het noordelijkste puntje van Schokland) staan de woning van de Lichtwachter en het gebouw van de misthoorn.
Tentoonstellingen en exposities
De woeste geschiedenis van de Schokkers en Schokland wordt uitgebreid in beeld gebracht in het museum. Over het eiland verspreidt staan diverse beelden en andere kunstvoorwerpen. Daarnaast zijn er regelmatig exposities over geologie en archeologie, of kunst en geschiedenis.
Ook zijn er regelmatig evenementen, zoals de jaarlijkse Scandinavië markt.
Expeditiekit Schokland
Speciaal voor kinderen is er een spannende expeditie over Schokland. Voor € 2,00 per stuk gaan ze als jonge onderzoekers over het eiland en speuren ze door het museum. Op verschillende geheime ‘Hot-spots’ ontdekken ze de cultuur historische geschiedenis van dit stukje werelderfgoed. Ouders kunnen een fiets huren en met wandel- of fietsroute de omgeving verkennen.
De Zuiderzee
De Zuiderzee was eeuwenlang een kwelling voor de Nederlandse kuststrook. Bij hoog water verdronken er veel mensen. In 1918 besluit het parlement de Zuiderzee te temmen. Het plan van ingenieur Lely wordt aangenomen en de bouw van de Afsluitdijk gaat van start.
Naast de deltawerken is dit een van de grootste waterbouwkundige projecten uit onze geschiedenis. Het voorziet ook in het grotendeels inpolderen van de Zuiderzee: de Wieringermeer (1930), de Noordoostpolder (1942) en de beide Flevolanden (1957 en 1968). Gelukkig blijft de Markerwaard open, zodat er ook veel recreatie en visvangst mogelijk is op het IJsselmeer.
Wonen op Schokland
De Schokkers vonden het blijkbaar prima wonen op Schokland, getuige de commotie die ontstond bij het bevel tot ontruiming. De 650 bewoners wonen dicht op elkaar gepakt op de drie terpen. Men kon van terp tot terp via smalle houten paadjes. Bij het passeren greep men elkaar goed vast en draaide om elkaar heen.
De leefomstandigheden zijn verre van rooskleurig en de huisjes staan dicht op elkaar. Regelmatig fikt bij een brand het grootste deel van de houten huizen op een van de terpen tot de grond toe af.
Schokland is vanaf de middeleeuwen verdeeld. Het noordelijke Emmeloord hoort bij Amsterdam. Het zuidelijke deel valt onder de provincie Overijssel. Na de Reformatie, waar ook de stad Debrecen in Hongarije een belangrijke rol in speelde, wordt Zuid-Schokland protestants. Het noorden blijft katholiek.
Dit voormalige eiland is een prachtig stukje Nederland. De rijke geschiedenis van ons land met het water komt er goed tot uitdrukking. Vanuit een vakantiehuis met zwembad gaat u de weidse polders verkennen.