Deventer is het beginpunt van het graafschap Hamaland. Dit graafschap is voor het eerst beschreven in de 9e eeuw. Het Hamaland loopt vanaf Deventer over de westoever en de oostoever van de IJssel.
Ruwweg loopt het van noord tot zuid naar Emmerik in Duitsland. Van oost naar west beslaat het een gebied van Doetinchem en Lochem tot aan Velp.
De stad sloot zich in het begin van het Hanzeverbond al bij de Hanze, toen nog ‘Hansa’ geheten, aan. Veel belangrijke Hanzesteden in Nederland, zoals Zwolle, Zutphen en Kampen, danken hun groei en bloei aan hun ligging aan de IJssel.
Rond 1500 verschoof het centrum van de handel richting de Noordzee vanwege de handel op het Verre Oosten en later Amerika. Bovendien werd de Rijn verbreed waardoor de IJssel slechter bevaarbaar werd. De betekenis van Hanzesteden als Deventer nam daardoor af.
De stad van Koek & Boek ligt prachtig aan de IJssel
Deventer was voor de oprichting van de Hanze al een belangrijke handelsstad. De stad is in de 8e eeuw gesticht als doorvoerhaven en overslagplaats van handel vanuit het zuiden via de IJssel naar het noorden.
Een levensechte herinnering aan Deventer als Hanzestad is de Muntentoren. De Muntentoren is een trappenhuis naast een pakhuis. Dit was, een gebruikelijke manier van bouwen in de middeleeuwen. Het gebouw is in de 14e eeuw gebouwd als pakhuis. In de 17e eeuw werd het de werkplaats van de muntmeesters. De stad kende namelijk al vanaf de 11e eeuw een eigen munt.
De ontwikkeling van Deventer
De ontwikkeling van de handel bracht nog andere ontwikkelingen op gang. De bisschop van Utrecht was onder de indruk van de dubbele stadswal die Deventer beschermde en vertoefde hier vaak. De Grote Kerk, of Lebuïnus Kerk, getuigt hier van.
De kerk is in de 11e eeuw gebouwd door bisschop Bernhold en vernoemd naar de Engelse prediker Lebuïnus. Die bouwde in 770 een houten kerk in Deventer. Lebuïnus kwam uit het plaatsje Daventry in Engeland. Het is goed mogelijk dat hier de naam Deventer aan ontleend is.
In Deventer zijn in 1475 de eerste boeken gedrukt. De fundamenten van de grafische industrie in Deventer zijn door Jacob van Breda en Richard Pafraet gelegd. De laatste emigreerde vanuit Hanzestad Keulen naar Deventer. De jaarlijkse boekenmarkt is de grootste van Europa. De vele antiquariaten getuigen van het belang van de stad als grafisch centrum.
Stokvis en koek
Een belangrijke handelspartner van Deventer was de Noorse Hanzestad Bergen. De Noren verscheepten stokvis naar Deventer. Van hieruit is het over de hele wereld verkocht. Dit leverde de Deventenaren de bijnaam ‘Stokvissen’ op.
Het belangrijkste Hanzeproduct uit Deventer is de Deventer koek. De koek wordt al sinds 1535 geproduceerd in Deventer door de firma Bussink. In het centrum van Deventer is een koekwinkeltje annex koffiehuis waar u kunt genieten van de 16e eeuwse sfeer, de echte Deventer koek en gelijk een blik kunt werpen op het prachtige marktplein De Brink.
Genieten van Deventer koek is een must
De Brink
De Brink begon haar carrière als moeras. In de 13e en 14e eeuw is hij opgehoogd en vergroot naarmate de jaarmarkten groeiden. Vanaf 1344 werden er elk jaar vier jaarmarkten gehouden. Vanaf 1386 kwam daar nog een vijfde bij. Zo rond 1400 kwamen ook buitenlandse kooplieden hun waren op de markt verhandelen.
Om de betrouwbaarheid van de markt te vergroten is in 1528 een Waaggebouw neergezet. Het Waaggebouw heeft een nauwe relatie met de forten Morgenster en Altena. De hertog van Gelre heeft ze in 1521 aan de overkant van de rivier gebouwd.
Bij het arriveren van keizer Karel V en zijn legers nam de hertog de benen en liet de forten onbemand achter. De Deventenaren zagen hun kans schoon en gebruikten de stenen voor hun Waag.
Achter het waaggebouw staat ‘De Drie Haringen’. Dit is een van de mooiste Nederlandse koopmanshuizen uit de 16e eeuw. Het werd in 1575 gebouwd door Herbert Dapper, een reder en haringkoopman, en vernoemd naar de spreuk in de voorgevel.
Hanzemuseum Deventer
In het centrum staat een sfeervolle koffie- en theeschenkerij. Achter de schenkerij is een Hanzemuseum, dat u op donderdag en zaterdag kunt bezoeken. Er staan meer dan 200 verschillende Deventer koekplanken. De koekplanken werden vroeger vaak cadeau gedaan bij bijzondere gelegenheden. Ook is er een authentiek winkeltje waar u Hanzeproducten kunt kopen.
Deventer is een oude, gemoedelijke stad met traditie. De stad schurkt tegen Twente en de Achterhoek aan. De monumenten in de binnenstad getuigen van een welvarend en rijk verleden. Haal de lantaarnpalen, de verkeersborden, de auto’s en de spijkerbroeken weg en u waant zich in de dagen van de Hanze, waarin vis, graan en laken volop verhandeld werden.
Vanuit Deventer zijn vestingstadjes als Coevorden en Ootmarsum prima te bereiken. Datzelfde geldt voor lieflijke dorpjes als Delden en Haaksbergen.
In deze prachtige stad aan de IJssel vindt u schitterende, autentieke patriciërshuizen