De Achterhoek ligt in de provincie Gelderland. Het wordt ook wel “De Graafschap” genoemd. Dit verwijst naar het oude graafschap Zutphen. Dit graafschap grenst in het noorden aan Salland en Twente. In het oosten en zuidoosten grenst het aan Duitsland. De Oude IJssel in het zuidwesten en de IJssel in het westen vormen daar de grens.
Die westgrens komt voor een deel overeen met het oude Hamaland. Dat loopt ruwweg van Deventer naar Emmerik op beide oevers van de IJssel.
Het landschap in de Achterhoek is prachtig groen
De Achterhoek als landschap
De Achterhoek is een lekker afgelegen hoekje van Nederland. Vanaf eind 19e eeuw werden er ook het coulisselandschap Twente en dat van het graafschap Zutphen mee bedoeld. Zelfs nu nog duidt het gebied ‘De Graafschap’ het oude graafschap Zutphen aan.
De Achterhoek is het gebied ten oosten van Hamaland. Voor de 13e eeuw maakte het deel uit van het bisdom Münster. In het huidige gebied vinden we nu, onder andere, Winterswijk, Bredevoort, Groenlo en Borculo.
Een prachtig gebied om tot rust te komen vanuit uw eigen vakantiehuis met zwembad in de Achterhoek. Wij rekenen daartoe voor het gemak alles ten oosten van de IJssel.
De Achterhoek is al 11.00 jaar bewoond
In de Achterhoek zijn sporen aangetroffen van menselijke bewoning van 8800 jaar voor Christus. Zo hebben onder meer de Chamaven en de Saksen hier gewoond.
Er wordt voor het eerst over De Achterhoek geschreven vanaf het begin van de 9e eeuw. Het westelijke deel, toen Hamaland genaamd, behoorde tot het bisdom Utrecht. De oostelijke Achterhoek viel onder het bisdom Münster.
In het gebied rondom Zutphen bevindt zich een aantal kastelen van met name de adellijke families Bronkhorst en Van Heeckeren. De families vochten een verwoede machtsstrijd uit. Het oostelijke deel van de Achterhoek, dat voorheen deel uitmaakte van het graafschap Lohn onder het bisdom Münster, werd na de strijd om Bredevoort in de 13e en 14e eeuw ook onderdeel van het graafschap Zutphen.
De in het noordoosten liggende heerlijkheid Borculo was lang een zelfstandig staatje. Later vochten de hertogen van Gelre en de bisschoppen van Münster erom. Onder meer om Huis Bergh, Kasteel Keppel en Bredevoort en Groenlo, is flink gevochten.
Deze stuk houdt de Achterhoek mede zo lekker groen
Bommen Berend
Bisschop Bernhard von Galen, bijgenaamd Bommen Berend, heeft ook na de Vrede van Münster met militaire acties geprobeerd de heerlijkheid Borculo tot het zijne te maken. De bisschop wist Groenlo, de heerlijkheid Bredevoort, en de heerlijkheid Lichtenvoorde in te nemen. De Münsterse bezetting duurde bijna 2 jaar en volgde op het Ontzet van Groningen in 1672, dat nog altijd gevierd wordt in de stad op 28 augustus.
In het begin van de 20e eeuw is de Achterhoek grootschalig ontgonnen. Er is veel bos gekapt voor de houtindustrie. De industrialisatie was voornamelijk in een strook langs de Oude IJssel en in de oostelijke Achterhoek. In die oostelijke Achterhoek, zoals in Winterswijk, kwam de textielindustrie tot grote bloei, evenals in Twente.
Grolsch en wijn
Grolsch-bier werd sinds 1615 gebrouwen in Groenlo. In 2005 is de laatste ‘Grolsche’ brouwerij gesloten en heeft het bedrijf de Achterhoek verlaten. Nu wordt er, in samenwerking met de universiteit Wageningen, kleinschalige en kwalitatief hoogstaande wijnbouw bedreven.
De meeste Achterhoekse wijnbouwers zijn aangesloten bij een coöperatie. De Achterhoekse wijngaarden produceren tussen de 20.000 en 40.000 flessen per jaar (afhankelijk van de omstandigheden) en er worden prijzen mee gewonnen.
Coulisselandschap in de Achterhoek
De Achterhoek kent een coulisselandschap, net als Twente. In het Achterhoekse coulisselandschap vindt u veel rijkgeschakeerd natuurschoon. Mooie voorbeelden zijn de Lochemse Berg, de boswachterij in Ruurlo, de Slangenburg bij Doetinchem en in veengebieden bij de Duitse grens, zoals het Korenburgerveen en het Vragenderveen. Het landschap rond Winterswijk is het meest karakteristiek voor de Achterhoek. Het heeft daarom de status van Nationaal Landschap Winterswijk.
De Achterhoek is rijk aan kastelen en landhuizen. Het meest bekend is Vorden. Met acht kastelen is het dorp het drukst bezette dorp met kastelen van Nederland. Deze kastelen zijn: Huis Vorden, landgoed Hackfort, Den Bramel, De Kieftskamp, De Wildenborch, De Wiersse, Onstein en Huis Medler.
De Achterhoek kenmerkt zich door een coulisselandschap
Kasteel Vorden
Kasteel Vorden werd al genoemd in de 12e eeuw. De geschiedenis begint echt in 1315 als Steven van Vorden kasteel en bijgebouwen verkoopt aan zijn oom Dirk van Vorden. Kasteel Vorden is bewoond en authentiek ingericht.
Het staat in een typisch Achterhoeks bos –en weidelandschap. U kunt vanaf het kasteel diverse wandel- en fietsroutes volgen, zoals de Acht Kastelen fietsroute, de Staringfietstocht en de Achterhoekse fietsknooppuntroute.
In kasteel Vorden dwaalt u door sfeervolle, authentiek ingerichte vertrekken, geheime gangen, torens en keldergewelven. U komt tijdens de bezichtiging ook langs privévertrekken. U proeft de charmante 15e tot 18e eeuwse sfeer van de inrichting en de kunst. Bewonder vooral ook de antieke meubels, de schilderijen, beelden, het houtsnijwerk en het porselein uit de 17e – 19e eeuw.
Landgoed Hackfort
Landgoed Hackfort is een kleinschalig landgoed in eigendom bij Natuurmonumenten. U kunt er wandelen, of met de boswachter op pad. In het voorjaar vergast het landgoed u op bloementapijten met stinzenplanten. De historische moestuin heet Hof van Hackfort. De nabij liggende watermolen is elke zaterdag open.
Kasteel Huis Bergh
In Huis Bergh in ’s-Heerenberg ziet u veel Italiaanse schilderkunst. Een bijzonder werk is een paneel (de aartsengel Gabriel) uit de beroemde Maestà van Duccio. Het paneel werd in de 19e eeuw aan de collectie toegevoegd.
Verder ziet u er enkele werken uit de school van Jheronimus Bosch, waaronder Bruiloft van Kana. Huis Bergh heeft ook een bijzondere collectie middeleeuwse handschriften.
Huis Bergh is is meer een kasteel dan een huis
Dickens Museum
In Bronkhorst, het “kleinste” stadje, stond het kleinste museum van de Achterhoek: het Dickensmuseum. Dit is uiteraard vernoemd naar de schrijver Charles Dickens. Het was ooit gevestigd in een oude stadsboerderij.
Rond kerst is Bronckhorst in Dickens sfeer. Er is een Dickens kerstmarkt en in de kapel wordt A Christmas Carol opgevoerd. In 2017 is het museum verhuisd naar Braamt, naar Het Land van Jan Klaassen.
Museum More
Museum More vindt u in Gorssel. De collectie bestaat voor een groot deel uit de oorspronkelijke Scheringa-collectie. Dit bevat werk in de stijl van het magisch realisme en het realisme. U ziet er werken van Carel Willink, Jan Mankes en Charley Toorop. In 2017 werd een tweede locatie geopend in Kasteel Ruurlo.
Het Openbaar Vervoer Museum
Het Openbaar Vervoer en Speelgoed Museum vindt u bij het trein- en busstation. Het is in 1988 gesticht en zit sinds 2006 in Doetinchem. De collectie bestaat, naast schaalmodellen van vervoermiddelen, uit aanverwante voorwerpen en de inventaris van een speelgoedwinkel uit 1900.
Stadsmuseum Doetinchem
In het Stadsmuseum Doetinchem ziet u twee maquettes uit 1830 en 1940 van de stad Doetinchem. Daarnaast zijn er werken van Achterhoekse schilders, archeologische vondsten en topografische kaarten te zien. Het museum is gevestigd in het voormalige postkantoor en heeft een stijlkamer in jugendstil.
Villa Mondriaan
Villa Mondriaan vindt u in Winterswijk. Het is een museum over de jonge jaren van Piet Mondriaan. Met behulp van nieuwe technieken vertellen ze u het levensverhaal van Mondriaan.
In dit huisje woonde schilder Piet Mondriaan rond zijn twintigste
Het Nationaal Onderduikmuseum
Aalten verschafte tijdens de bezetting veel onderduikers onderdak. Het Nationaal Onderduikmuseum belicht het dagelijks leven tijdens de Tweede Wereldoorlog en de persoonlijke keuzes die men destijds moest maken.
Evenementen in de Achterhoek:
- De Zwarte Cross in Lichtenvoorde: een jaarlijks pop- en cultuurfestival en het grootste motorcrossevenement van West-Europa.
- De Farm & Country Fair is een jaarlijkse plattelandsshow eind juni in IJzerlo.
- De Achterhoek Berkelland Rally: een rally rondom Eibergen die meetelt voor het Nederlands kampioenschap rally.
- De Slag om Grolle: in Groenlo wordt het Beleg van Grol uit 1627 nagespeeld.
- De Achterhoek Spektakel Toer (theater en muziekfestival) in de DRU Cultuurfabriek.
- Bredevoort Schittert in Bredevoort.
- PaasPop Zieuwent: een popfestival in Zieuwent.
- Achterhoekse Wandelvierdaagse in de omgeving van Doetinchem.
- Steengroevetheater in Winterswijk.
- Volksfeest Winterswijk met vogelschieten en bloemencorso.
- Nationale Jammarkt (jam, marmelade en gelei) in Neede.
- Bloemencorso Lichtenvoorde.
Door de verschaling van de landbouw is er nu in de Achterhoek veel toerisme gericht op het platteland. Het gebied is in trek bij rustzoekers en actieve vakantiegangers. Fietsen (de 80-jarige-oorlogroute en de Arfgoodroute), wandelen, paardrijden, nordic walking, huifkartochten, kanovaren en ballonvaren en recreëren bij de Slingeplas, Hilgelo, en Stroombroek zijn populair.
De karakteristieke Achterhoek
De Achterhoek is rust en ruimte, gecombineerd met een karakteristiek landschap en heerlijk kleinschalig. U vindt er geen grote of massale attracties. Alles in de Achterhoek ademt authenticiteit. Het coulisselandschap van akkers, omzoomd met houtwallen, is schilderachtig.
De heuvels en bossen hebben mooie doorkijkjes. De beekjes kabbelen voort en overal ziet u authentieke boerderijtjes. Dit landschap zit vol afwisseling. Het vormt het perfecte decor voor sfeervolle overnachtingen, gezellige terrassen en prachtige tuinen. Daarbij krijgt u romantische wijngaarden en landelijke winkeltjes vol producten uit de streek.
Het leven, de sfeer en de omgang in de Achterhoek is gemoedelijk. Waar u ook gaat en staat, het onthaal is warm en gastvrij. De karakteristieke Achterhoek ontvangt u met open armen.
Midwinter wordt in de Achterhoek zeker nog gevierd